این کتاب برای آنان که بخواهند با اصولی که رسم الحاج بر آن استوار شده، آشنا گردند، مفید است.
بخشی از مقدمه:
ارائهی قرآن بر طبق «رسم الحاج»، نیاز به مرامنامهای داشت تا بر طبق آن، اصلاح رسم الخط قرآن کریم، به صورت یکدست و برخوردار از پشتوانهای قوی، انجام گیرد. بدین منظور، کتاب حاضر (اصول کتابت قرآن) فراهم آمد تا تمام مباحث مربوط به کتابت قرآن کریم که نقشی در اصلاح رسم الخط دارد، به صورت مفصل، بررسی و جمعبندی گردد.
همچنین به برخی سؤالات و اشکالاتی که پیرامون این رسم الخط مطرح میگردید، پاسخ داده شود.
فهرست این کتاب را رایگان از «ایــنــجــا» دریافت کنید.
قیمت: ۱۰ تومان
این کتاب برای پارهای اصلاحات، از فروشگاه حذف شده است.
*****
در ادامه سخنان شما باید عرض کنم که ضرورت کتابت قرآن کریم از زمان حیات پیامبر اعظم(ص) احساس میشد، زیرا اعتماد بر حفظ قرآن در حافظهها نمیتوانست اطمینان خاطر در مورد صیانت از قرآن را فراهم کند. از این رو، پیامبر اسلام به جهت اهتمام خاصّ به قرآن برای نوشتن وحی، افرادی را که نوشتن میدانستند برگزید تا با دقت به ثبت و ضبط آیات اقدام کنند، همچنین هر وقت که آیهای نازل میشد پیامبر(ص) آنرا برای اصحاب میخواند و کسانی که کتابت میدانستند آیه را بر استخوان، چوب، برگ خرما و چیزهای معمول آن زمان مینوشتند. این گروه «کُتّاب وحی» نامیده میشدند، البته عدهای هم آیات را حفظ میکردند.ضرورت کتابت قرآن کریم پس از وفات پیامبر هم مورد توجه مسلمانان بود و این کتاب آسمانی بارها در طول تاریخ توسط هنرمندان به رشته تحریر درآمد.
سلام در تکمیل سخنان دوست خوبم باید این نکته را هم بدتنیم که در اواخر عصر اموی کاتبی به نام «قطبه محرّر»، از خط کوفی خطی را به وجود آورد که قلم جلیل و قلم طومار بوده است؛ این دو خط به صورت درشت و جلی نوشته میشدند. در دولت عباسیان، با تلاش خطاطانی چون «ضحاک بن عجلان»، «اسحاق بن حمّاد» و شاگردان او مانند «ابراهیم بن محسن» و «یوسف سجزی»، از قلم جلیل دوازده قلم بوجود آمد که عبارتند از؛ «سجلات»، «دیباجج»، «طومار کبیر»، «ثلثین صغیر»، «زنبور»، «مؤامرات»، «حرم»، «عهود»، «قصص»، «اجویه»، «نصف ثقیل» و «ثلث کبیر». سپس از آنها، دوازه قلم دیگر با نامهای «سمیع»، «اشبه»، «خرفاج خفیف»، «قلم مفتح»، «مفتح نصف»، «خفیف نصف»، «مدور کبیر»، «مدور صغیر»، «نرجیس»، «حفیف ثلث کبیر» و «رقاع» استخراج شد
سلام به هما ی منهاجیون عزیزان باید این را بدانبم که با ظهور کلام وحی، هنر کتابت قرآن، در قرون اولیه هجری قمری آغاز شد. به علت ارزش و اهمیت موضوع، این هنر درمیان دیگر هنرهای اسلامی از جایگاه والایی برخوردار است و جزء متعالی ترین و شریف ترین هنرها نزد مسلمانان به شمار می آید. کتابت دوران اسلامی معنای گسترده ای دارد و تنها معطوف به هنر خط و خوشنویسی نمی باشد بلکه مجموعه ای از هنرها شامل خط و خوشنویسی، تذهیب و رنگ، کاغذ، صحافی و تجلید و… است و درحقیقت هنر صفحه آرایی امروز پایه در هنر کتابت دوران گذشته دارد. در این میان قرآن های دوره ایلخانی در کنار ارزش نسخه شناسی، به خاطر ویژگی های خاص صفحه آرایی، تذهیب و نقوش به کار رفته در آنها جزء بی نظیرترین و نفیس ترین آثار هنری دوره اسلامی محسوب می شوند، اما تا به امروز با دیدی گرافیکی مورد بررسی قرار نگرفته اند و پژوهش در مورد آنها می تواند باعث شناخت اصول صفحه آرایی در هنر اسلامی گردد.
تعیین جایگاه سوره ها به شیوه فعلی، هرچند غالب مصادیق آن به حسب ترتیب نزول می باشد، اما در مصادیقی که معیار ترتیب نزول رعایت نشده است، مانند سوره های بزرگ آغاز قرآن، این را نیز گروهی از دانشمندان اسلامی مربوط به عصر رسول خدا(ص) و به دستور ایشان می دانند، و بعضی مربوط به زمان بعد از رسول خدا(ص) می دانند. هرچند که مصدر تقسیم و ترتیب ایشان نیز اشاره ای از پیامبر بوده است که فرمود: «به جای تورات هفت سوره بزرگ قرآن «سبع طوال» و به جای انجیل«مثانی» ـ سوره هایی که بسیار خوانده می شود، یعنی از هود تا نحل ـ و به جای زبور «مئین» ـ سوره هایی که حدود صد آیه دارد ـ را به من داده اند و نیز سوره های «مفصّلات» ـ سورهای کوتاه که مکرر با «بسم اللّه» از هم جدا می شود ـ و قرآن مهیمن است و علاوه برسایر کتب آسمانی به من داده شده است»
قرآن کریم، متشکل از واژگان عربی است که آنها هسته های زنجیره آیات را می سازند و آیات نیز به نوبه خود ساختمان بسته و پیوسته سوره ها را. اکنون پرسشی که در میان است، این است که آیا سبک و ساختار کنونی قرآنی که در دست ماست، در عهد رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) و توسط ایشان شکل گرفته است و یا اسباب و عوامل دیگری در ساز و کار این موضوع سهیم بوده اند؟
پس از آنکه معلوم گشت متن سوره های قرآن توقیفی و توسط رسول خدا سامان یافته است، این موضوع چندان ثمره علمی و عملی ندارد که ترتیب سوره ها به سبک کنونی را، کار پیامبر تلقی نماییم و یا سلیقه و اجتهاد صحابه، که نشأت یافته از سخن پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) بود. گرچه برخی خواسته اند به ارتباط ویژه ای میان اختتام هرسوره و شروع سوره دیگر قائل شوند، لکن ممکن است این ارتباط و مناسبت درباره سوره هایی صدق کند که در آنها ترتیب نزول حفظ شده است. یا آنکه ترتیب تقریبی تقدّم سور طولانی و سپس صدگان ها و متوسط ها، تا سوره های کوتاه مبتنی بریک معنای مشخص و نظم آهنگ ویژه ای است که می بایست در جایگاه خاص خود تأمل گردد.
خط تازيان زمان پيامبر اکرم (ص) بسيار ساده و ابتدايي و بدون علايم و نشانه هايي براي نماياندن حرکات يا سکون و يا بازيافتن حروف متشابه بود. با آن که اعراب ابتدايي در اوايل نزول قرآن، در قرائت قرآن، کم تر دچار لغزش مي شدند، ولي وقتي اسلام به فتوحاتي نايل گشت و تازيان به ممالک ديگر راه يافتند و با ملت هاي بيگانه معاشرت کردند و داد و ستدها موجب تغيير در لغت و لهجه ها شد، عرب را قانع ساخت که بر اصلاح زبان خود، به ويژه به منظور حفظ و صيانت قرائت قرآن، سخت بکوشد. نخست، قواعد ساده و بسيطي براي زبان عربي، به دستور حضرت علي × و با کوشش پيگير ابوالاسود دوئلي تأسيس شد. ابوالاسود دوئلي براي نخستين بار با کمک يکي از نويسندگان، اعراب گذاري خط (حروف و کلمات) قرآن را آغاز کرد. چنان که به نويسنده مي گفت: قرآن را برگير و با رنگي متفاوت از رنگ خط قرآن، طبق گفته هاي من، نشانه گذاري کن، وقتي در مورد حرفي لب هايم را گشودم و بالا بردم، يک نقطه، روي آن حرف قرار بده و…
هنگام ظهور اسلام، خط و کتابت میان اعراب حجاز رایج نبود. تنها کمتر از بیست نفر با خط و نوشتن آشنا بودند. پیامبر(ص) آنان را برای کتابت وحی استخدام کرد و مسلمانان را به آموختن خط و کتابت تشویق نمود.
کتابت قرآن به جمعآوری و نگارش آن به مرور زمان که افراد و گروههای مختلف از صحابه و تابعین آن را انجام داده اند. نظم و ترتیب عدد آیات در هر سوره در زمان حیات پیامبر (ص) و با دستور ایشان انجام شده است. درباره نظم و ترتیب سورهها، برخی قائلند این نظم در زمان حیات پیامبر (ص) ایجاد شده است اما برخی دیگر معتقدند علی (ع) و سپس زیدبنثابت، جمع و ترتیب سورهها را برای نخستین بار بعد از وفات پیامبر (ص) انجام دادند. علی (ع) قرآنی را جمعآوری کرد اما مردم آن را نپذیرفتند و دیگر کسی آن قرآن را ندید. پس از آن هر کدام از صحابه از جمله ابی بن کعب، سعد بن معاذ و دیگرانی به جمعآوری قرآن پرداختند. بعدها این تعدد و اختلاف نسخه، باعث اختلاف میان مردم شد که در زمانخلافت عثمان او تصمیم بر یکسانسازی صحیفههای صحابه گرفت
سلام حاج فردوسی عزیز مییشه معنی رسم الخط رو توضیح بدین؟
رسم الخط یا دبیره عبارت است از شیوه ای قرار دادی که برای نگارش مطالب بهکار برده میشود. تفاوت دبیره ها در شیوهٔ برخورد یا تعبیر آن ها از مفهومی است که شیوهٔ نگارش کلمات در متن نسبت به یک دیگر به دست میدهد. دبیره روشی استاندارد را برای نوشتن خط یک زبان، نمایش میدهد. زمانی که بیش از یک خط برای نوشتن یک زبان موجود باشد، مانند زبان کردی، زبان اویغوری، زبان صربی و یا زبان اینوکتیتوت، ممکن است چند دبیره برای آن زبان موجود باشد. دبیره با نقاشی خط متفاوت است.
با عرض سلام و خدا قوت خیلی متشکرم که این کتاب را قرار دادید اما خواستم بدانم که می شود بیشتر در مورد ان توضیح بدهید و بگویید که محتوای آن چیست و چه کمکی به ما میکند؟ البته که توضیحاتی که در بالا دادید نشان می دهد این مسئله را اما به نظر من کامل نیست و می تواند بیشتر نیز باشد.
و از شما متشکرم که کتاب را منتشر می کنید اما امروزه به دلیل مشکلاتی که مردم دارند و وقت آن را ندارند کهک تاب بخوانند به نظرتان اگر فایل های صوتی تهیه نماید یا فایل های تصویری تهیه کنید بهتر نخواهد بود؟ چرا که با این کار شخصی که در هنگام رانندگی هم هست می تواند آن را بشنود و یا در حین انجام کارهای روزمره به آنها نیز گوش فرا دهد البته این نظر من است. و چیز دیگری نیز وجود دارد و آن این است که به جای اینکه نسخه متنی را انتشار بدهید نسخه صوتی کتاب را منتشر کنید یا چه بهتر که هر دو با هم باشند تا افرادی که توانایی خواندن دارند کتاب متنی را بخرند و کسانی که موقعیتی برای خواندن کتاب ندارند فایل صوتی را تهیه نمایند و گوش سپارند تا از این نعمت بزرگ برخوردار شوند. نکته ی دیگری که در مورد کتاب های شما به چشم من خورد این بود که قیمت آنها بسیار مناسب است و هر کسی می تواند آنها را تهیه کند و دلیلی نمی تواند بیاورد مبنی بر گران بودن کتاب یا … البته من قیمت این کتاب را دیدم و در مورد قیمت کتاب های دیگر هم حدس زدم که در همین اندازه باشد. قیمت کتاب ها امر بسیار مهمی است که باعث می شود عده ی زیادی کتاب خریداری نکنند. چون واقعا برخی از کتاب ها آنقدر قیمت بالایی دارند که شخص می بایست پول به عنوان مثال دو روز کار کردن کامل خود را بگذارد تا بتواند آن کتاب را خریداری نماید که این به نظر من درست نیست و اگر ما دوست داریم که مردم به سوی مطالعه حرکت کنند و حتی خود ما نیز بخواهیم مطالعه داشته باشیم قیمت کتاب ها را طوری تنظیم کنیم که هر کسی بتواند آن را خریداری نماید و این نکته واقعا به سود کشور ما خواهد بود. عده ی زیادی هستند که خلاف این را فکر میکنندو می گویند بگذار تا سود من بیشتر شود اما واقعا این جای فکر کردن دارد که آیا بهتر نیست به جامعه ی خود کمک کنیم در صورتی که به کشور خود هم کمک خواهیم کرد. و از این مسئله که بگذریم خواستم بگویم که اگر این کتاب به صورت فیزیکی است قرار دادن نسخه ی الکترونیکی کتاب نیز خالی از لطف نیست. کتاب فیزیکی برای خیلی از افراد به عنوان یک وسیله اضافه به حسابم ی آید و هیچ کس دوست ندارد وسیله ی اضافه ای را در دست بگیرد یا با خود حمل کند اما اگر نسخه ی الکترونیکی وجود داشته باشد شخص به راحتی یمی تواند در هر زمان که می خواهد موبایل یا لپ تاپ خود را روشن نمایدو از مطالب آن کتاب استفاده کند. این ویژگی را هم اگر به محصولات خود اضافه نمایید به نظر من بسیار عالی است و علاوه بر آنکه پرداخت آنی می باشد می توان کمک بهتری هم به جامعه نمود.شاد باشید
با عرض سلام و دخا قوت خیلی متشکرم که این کتاب را قرار دادید اما خواستم بدانم که می شود بیشتر در مورد ان توضیح بدهید و بگویید که محتوای آن چیست و چه کمکی به ما میکند؟ البته که توضیحاتی که در بالا دادید نشان می دهد این مسئله را اما به نظر من کامل نیست و می تواند بیشتر نیز باشد.
و از شما متشکرم که کتاب را منتشر می کنید اما امروزه به دلیل مشکلاتی که مردم دارند و وقت آن را ندارند کهک تاب بخوانند به نظرتان اگر فایل های صوتی تهیه نماید یا فایل های تصویری تهیه کنید بهتر نخواهد بود؟ چرا که با این کار شخصی که در هنگام رانندگی هم هست می تواند آن را بشنود و یا در حین انجام کارهای روزمره به آنها نیز گوش فرا دهد البته این نظر من است. و چیز دیگری نیز وجود دارد و آن این است که به جای اینکه نسخه متنی را انتشار بدهید نسخه صوتی کتاب را منتشر کنید یا چه بهتر که هر دو با هم باشند تا افرادی که توانایی خواندن دارند کتاب متنی را بخرند و کسانی که موقعیتی برای خواندن کتاب ندارند فایل صوتی را تهیه نمایند و گوش سپارند تا از این نعمت بزرگ برخوردار شوند. نکته ی دیگری که در مورد کتاب های شما به چشم من خورد این بود که قیمت آنها بسیار مناسب است و هر کسی می تواند آنها را تهیه کند و دلیلی نمی تواند بیاورد مبنی بر گران بودن کتاب یا … البته من قیمت این کتاب را دیدم و در مورد قیمت کتاب های دیگر هم حدس زدم که در همین اندازه باشد. قیمت کتاب ها امر بسیار مهمی است که باعث می شود عده ی زیادی کتاب خریداری نکنند. چون واقعا برخی از کتاب ها آنقدر قیمت بالایی دارند که شخص می بایست پول به عنوان مثال دو روز کار کردن کامل خود را بگذارد تا بتواند آن کتاب را خریداری نماید که این به نظر من درست نیست و اگر ما دوست داریم که مردم به سوی مطالعه حرکت کنند و حتی خود ما نیز بخواهیم مطالعه داشته باشیم قیمت کتاب ها را طوری تنظیم کنیم که هر کسی بتواند آن را خریداری نماید و این نکته واقعا به سود کشور ما خواهد بود. عده ی زیادی هستند که خلاف این را فکر میکنندو می گویند بگذار تا سود من بیشتر شود اما واقعا این جای فکر کردن دارد که آیا بهتر نیست به جامعه ی خود کمک کنیم در صورتی که به کشور خود هم کمک خواهیم کرد. و از این مسئله که بگذریم خواستم بگویم که اگر این کتاب به صورت فیزیکی است قرار دادن نسخه ی الکترونیکی کتاب نیز خالی از لطف نیست. کتاب فیزیکی برای خیلی از افراد به عنوان یک وسیله اضافه به حسابم ی آید و هیچ کس دوست ندارد وسیله ی اضافه ای را در دست بگیرد یا با خود حمل کند اما اگر نسخه ی الکترونیکی وجود داشته باشد شخص به راحتی یمی تواند در هر زمان که می خواهد موبایل یا لپ تاپ خود را روشن نمایدو از مطالب آن کتاب استفاده کند. این ویژگی را هم اگر به محصولات خود اضافه نمایید به نظر من بسیار عالی است و علاوه بر آنکه پرداخت آنی می باشد می توان کمک بهتری هم به جامعه نمود.شاد باشید
من دقیق متوجه محتوای این کتاب نشدم ولی چون بقیه کتاب هاتون خوب بوده اگر بتونم اینم مطالعه می کنم.